Posts

Showing posts from May, 2018

नेपाली समाजमा देव वृक्ष पिपल

Image
प्रकाशमान शिल्पकार       संस्कृतमा अश्वत्थ, वैज्ञानिक नाम फाइकस र नेपालीमा पिपल भनिने वृक्ष स्वर्गबाट पृथ्वीमा पठाइएको कथा हिन्दु शास्त्रहरूमा पाइन्छ । रामचन्द्रको आग्रहअनुसार स्वर्गका राजा देवेन्द्रलगायत समस्त देव देवताले पठाएको पिपल र पारिजातको बोट रामचन्द्रजीले आफ्नो पुष्प विमानमा नै राख्ने व्यवस्था गरिदिए । उक्त पवित्र बोटहरूलाई विमानमा राख्दा विमान जहाँ जहाँ गयो विमानबाट पिपल र पारिजातको बीजसहितको फल तल झरेर ठाउँ ठाउँमा पिपलको बोट र पारिजातको नयाँ बोट उम्रँदै गएछ भन्ने कथा छ । गीतामा भगवान् श्रीकृष्णले त पिपलको वृक्षलाई स्वयं आफ्नो रूप बताएका छन् । हिन्दु शास्त्रमा भनिएको छ ‘अस्वत्थः पूजितोयत्र पूजिताः सर्व देवता’ अर्थात् पिपलको पूजा ग¥यो भने एकसाथ सबै देवताको पूजा गरेको फल प्राप्त हुन्छ । त्यसैले आम सनातनवादीहरू पिपल बोटमा जल चढाई पूजा अर्चना गरी परिक्रमा गर्छन् । यस ‘देव वृक्ष’लाई विशेषत शनिवारको दिन पूजा गर्ने गरिए पनि बिहीवार र आइतवारका दिन पनि विशेष पूजा गर्ने गरेको पाइन्छ तर पनि देव देवालयको परिसरमा रहेको पिपलको बोटमा श्रद्धालु भक्तजनहरूले दैनिकरू...

अजिमायुक्त कलंकी शक्तिपीठ

अजिमायुक्त कलंकी शक्तिपीठ शक्ति पीठ परिचय नेपाललाई विश्वसामु परीचित गराई आइरहेको बिभिन्न श्रृङखलाहरुमा यहाँको भाषा, विधि व्यवहार जात्रा, पर्व, कला र संस्कृति हो । हामी नेपालीहरुको बिभिन्न संस्कृतिहरु मध्य हामीले मानिआएका एक अजिमाहरु एवं अजिमायुक्त शक्ति पीठहरु पनि एक हो । अजिमा शब्द अजि र मा शब्दको योगले पुरा भएको हो । अजिमा शब्द प्राचिन नेपालको नेपालमण्डलको तत्कालीन राष्ट्रिय भाषा नेवार भाषा बाट आएको हो । नेवार भाषामा बज्यैलाई अजि र आमालाई मा भनिन्छ । यानेकी नेवार शब्द अजिमाको नेपाली शाब्दीक अर्थ बुढी बज्यै हुन् । नेपालमण्डलका रैथानेहरुले परम्परा देखी मानी आएको शक्तिहरुको अजिमा नेपालमण्डलका सनातन धर्मालम्बीहरु शैब मार्गी र बैश्णबी यानेकी हिन्दूका साथै बौध्दमार्गीहरुले समानरुपले मानि आएका मातृदेवी हुन् । हामी घर परिवार र देशको सुरक्षाका लागि भैरब शक्ति र अष्टमातृका गणकारुपमा आठजना अजिमाहरु मान्दै आएका छौ । अष्टमातृका अजिमाहरु भन्नाले १) ब्रम्हायणी २) महालक्ष्मी ३) रुद्रायणी ४) कुमारी ५) नारायणी ६) बाराही ७) इन्द्रायणी र ८) महाकाली हुन् । हामी नेपालीले अष्टमातृका अजिमालाई आफ्नै कु...